MASWALI 10 JUU YA MUUNDO WA MUUNGANO WA SERIKALI TATU ULIOPENDEKEZWA KATIKA RASIMU YA KATIBA YA TANZANIA YA TUME YA JAJI JOSEPH WARIOBA ILIAINISHA MAMBO YA MUUNGANO, NAOMBA KUPATA UFAFANUZI KWA WADAU HAPA.SEHEMU YA PILI

June 14, 2023

Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mwl. Julius K. Nyerere (wa pili kushoto) akiwapamoja na viongozi mbalimbali. Kushoto ni Makamu wa Kwanza wa Rais wa Jamhuri yaMuungano na Rais wa Zanzibar Mhe. Aboud Jumbe na kulia ni Waziri Mkuu wa Jamhuri yaMuungano Mhe. Edward Moringe Sokoine.

[12:15, 14/06/2023] R: Mimi nadhani kuwa na maraisi wa 3 kwa nchi 2 zilizoungana kama haijakaa sawa hivi, hoja yangu iko ktk neno “RAISI”

Kwa nini tusiwe na one HEAD OF STATE (RAISI) na makamu wawili wa raisi mmoja toka ZANZIBAR na mmoja toka TANGANYIKA.

Then tuwe na PRIME MINISTERS wa ZANZIBAR na TANGANYIKA ambao ndio watendaji wakuu wa nchi zao na watakao chaguliwa na wananchi wa nchi husika.

Though HEAD OF STATES pia apigiwe kura na watanzania wote.

My concern ni kwamba tusije pata kiongozi mbeleni kichwa maji kwa ukubwa wa jina (RAISI) aka violet akaingilia hata mambo ya muungano na kuzua kizaazaa.

Mwenye kujua anisaidie ufafanuzi juu ya hili tafadhali.

[12:28, 14/06/2023] T: Hoja yako ni ya kuvutia @R . Kuwa na muundo wa serikali ambao unajumuisha Rais mmoja wa Muungano na Makamu wawili kutoka Zanzibar na Tanganyika inaweza kuwa njia ya kuepuka migogoro ya kisiasa na kuzuia mamlaka ya Rais kuingilia mambo ya Muungano.

Kwa kuwa kila upande una Makamu wake, kuna uwiano wa uwakilishi katika ngazi ya juu ya serikali. Hii inaweza kuimarisha utambulisho na uhuru wa Zanzibar na Tanganyika, wakati huo huo kuhakikisha kuwepo kwa mfumo wa Muungano wa karibu.

Kuwa na Mawaziri Wakuu wa Zanzibar na Tanganyika kama watendaji wakuu wa nchi zao ni wazo zuri la kuwapa mamlaka ya kutekeleza majukumu ya kila siku ya serikali. Hii inaweza kusaidia kuongeza uwajibikaji na ufanisi wa serikali katika kila upande.

Kuhusu suala la kiongozi wa Muungano kuingilia mambo ya Muungano na kusababisha kizaazaa, njia yako inaweza kusaidia kupunguza hatari hiyo. Kwa kuhakikisha kuwa kiongozi wa Muungano anapigiwa kura na wananchi wote, kutakuwa na umuhimu mkubwa katika kuheshimu maslahi ya Muungano na kuepuka vitendo visivyo halali.

Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia kuwa mabadiliko ya muundo wa serikali ni mchakato mkubwa na unaweza kuwa na changamoto zake. Inahitaji mazungumzo na maoni ya wadau wote na inaweza kuhitaji marekebisho ya Katiba au sheria za nchi.

Hoja yako @R inaweza kuwa msingi mzuri wa mjadala na utafiti zaidi juu ya marekebisho ya muundo wa serikali katika katiba mpya. Ni muhimu wadau wengine kudadavua kwa kuzingatia athari za muda mrefu kabla ya kufanya mabadiliko yoyote ya kisheria.

[12:42, 14/06/2023] M: Ipo changamoto ya titles hapa. Cha muhimu ni majukumu yao kutajwa kwa kina kwenye Katiba ya Jamhuri ya Muungano.

Nadhani wakiitwa Prime Ministers ikakuwa bora zaidi. Suala hapa ni majukumu yao kubainishwa Kikatiba. Wakiwaita Marais, pamoja na changamoto nyingine zitakazojitokeza kwa kuitwa hivyo, hoja ya kupigiwa mizinga, itakuwa sio raisi kuiweka kando. Kwa maana hiyo tunawez kujikuta tuna Marais watatu wa kupigiwa Mizinga.

[12:54, 14/06/2023] M: Kwa uelewa wangu Cha muhimu ni sovereignity ya nchi na sio majina ya viongozi wa juu

Hata kama tuna Rais wa Tanganyika na wa Znz, kama Sovereignity itabakia kwa Tanzania then majina yasitupe hofu maana hata yanga ina rais

Kwa sasa vile ilivyo Tanzania ni nchi moja inayotokana na muungano wa zilizokuwa nchi mbili.

Unaweza hata ukafanya rais wa znz awe makamu wa kwanza wa rais wa muungano kama ilivyokuwa awali

[12:55, 14/06/2023] T: Wasiwasi wako juu ya jina “Rais” na athari zake za kisiasa ni jambo lakuzingatiwa katika kuiwaza Tanzania mimi nakuelewa @M , hasa katika suala la kupigiwa mizinga. Ili kuepuka maelezo haya ya kusumbua na uwezekano wa kuwa na Marais watatu wa kupigiwa mizinga, inaweza kuwa busara kutumia majina tofauti ambayo hayana mzigo huo wa kihistoria.

Kutumia jina kama “Prime Minister” kwa viongozi wa Zanzibar na Tanganyika inaweza kuwa njia nzuri ya kuepuka maelezo ya kidemokrasia. Hii ingeweka wazi majukumu yao kama watendaji wakuu wa nchi zao, na inaweza kupunguza mtego wa kuingilia mambo ya Muungano.

Ni muhimu kufanya marekebisho kwenye Katiba ya Jamhuri ya Muungano ili kubainisha kwa kina majukumu ya kila kiongozi na kupunguza nafasi ya mgongano na ndio maana ajenda ya katiba mpya hata Rais, Dkt. Samia kaiona na anawataka wanasiasa sasa wakutane chini ya mlezi wao Msajili wa vyama vya siasa kujadili mwelekeo bora wa mchakato mzima

Kwa kufanya hivyo, itakuwa wazi ni nani anawajibika kwa nini na kwa kiwango gani katika ngazi ya Muungano na ngazi ya Zanzibar na Tanganyika.

Mi naona pia kuna umuhimu pia kuwashirikisha wadau wote katika mchakato wa kufanya marekebisho haya. Kuhakikisha kuwa mazungumzo yanafanyika na maoni ya kila upande yanazingatiwa itasaidia kujenga maelewano na kuondoa wasiwasi ambao unaweza kujitokeza wakati wa kutekeleza mabadiliko haya.

Kwa ujumla, kubainisha majukumu kwa kina na kuchagua majina yanayofaa kwa viongozi wa kila ngazi kunaweza kuwa njia bora ya kuepuka mgongano na kuhakikisha kuwa mifumo ya serikali inafanya kazi vizuri katika muktadha wa Muungano wa Zanzibar na Tanganyika Wadau watawazua zaidi

[13:31, 14/06/2023] Ri: Ndio inaweza isiwe shida kwa sasa kwa sababu viongozi wetu wote ni wa chama kimoja na wanafanya kazi kwa muongozo mmoja

Je ushawahi kuwaza endapo tutapa maraisi wa vyama tofauti?

Mfano raisi wa Tanzania awe CCM na Tanganyika awe CHADEMA pia Zanzibar awe ACT na wote ni marais. Je itakuaje?

Na je ikitokea imekuwa hivi HEAD OF STATES ataongoza vipi? Ukizingatia kila chama kina rasimu yake?

[13:32, 14/06/2023] T: Nakubaliana na wewe kuwa suala la umuhimu mkubwa ni uhuru wa nchi na suvereniti, na sio majina ya viongozi wa juu.

Muundo wa serikali unapaswa kuzingatia na kuimarisha uhuru na suvereniti ya nchi zote mbili, Zanzibar na Tanganyika, ndani ya mfumo wa Muungano.

Kuweka Rais wa Tanganyika na Rais wa Zanzibar na kuwafanya wawe na nafasi zao katika ngazi ya Muungano kama Makamu wa Rais wa Muungano inaweza kuwa njia ya kufikia lengo hilo hata hivyo wadau wengine wakaiona hiyo hatua ni ya juu mno kuwa na Rais watatu kigharama

Nawaza tu, pengine kweli inaweza kuimarisha uwakilishi wa pande zote mbili na kutoa fursa kwa kila upande kuchangia katika maamuzi ya Muungano na hapa ndipo kaa lamoto lilipo

Lengo kuu ni kuhakikisha kuwa pande zote zina nguvu na uwakilishi sawa katika Muungano, na kwamba maamuzi yanayohusu Muungano yanafanywa kwa kuzingatia maslahi ya nchi zote mbili.

Hii inaweza kusaidia kujenga imani na kuondoa wasiwasi wa upendeleo au uvunjifu wa uhuru na suvereniti ya nchi yoyote.

Bado naona umuhimu kufanya mazungumzo ya kina na kushirikisha wadau wote ili kufikia muundo wa serikali unaofaa na unaokubalika na pande zote. Kwa njia hiyo, tunaweza kujenga mifumo ya serikali ambayo inazingatia suvereniti ya nchi zote mbili na inaendana na mahitaji na matakwa ya watu wa Tanzania.

[13:37, 14/06/2023] M: Rais akiwa ndani ya nchi hata kama makamu wake ni wa vyama vingine hakuna tatizo.

Problem ni rais akitoka nje ya nchi na kuacha makamu wake aendeshe nchi. But stil hili linaweza kutatuliwa kwa kuwa rais akitoka nje ya nchi bado ni raisi na anaweza kukabidhi madaraka kwa makamu kwenye baadhi ya mambo na sio kila kitu.

Na makamu wa bara huwa anagombea na raisi wake, wa znz tu ndio anaingia kupitia kura za znz na sio za muungano hivya katiba impe nafasi ya pili makamu wa bara

[13:50, 14/06/2023] T: Inafikirisaha @R @M Uwepo wa Marais wa vyama tofauti katika nchi moja unaweza kuwa na changamoto zake, kwani mi naona inaweza kusababisha migawanyiko ya kisiasa na kuathiri utendaji wa serikali. Hali hiyo inaweza kuwa ngumu kwa Rais wa Muungano kuongoza kwa ufanisi ikiwa kila chama kina rasimu yake na maslahi yake ya kisiasa.

Katika mfumo ambapo kuna Marais wa vyama tofauti, ni muhimu kuwa na mfumo mzuri wa ushirikiano na utatuzi wa migogoro. Kuna haja ya kujenga mazungumzo ya kina na maafikiano ya kisiasa ili kuhakikisha utendaji wa serikali na utekelezaji wa sera za kitaifa.

Ili kuepuka mgawanyiko na migogoro mingi, mfumo unaweza kuzingatia uwepo wa serikali ya umoja wa kitaifa, ambapo vyama vinavyoshinda uchaguzi vinashiriki katika serikali kulingana na uwiano wa uwakilishi wao. Hii inaweza kusaidia kujenga msingi wa ushirikiano na kufanya kazi pamoja kwa ajili ya maendeleo ya nchi.

Hata hivyo, ni muhimu kutambua kuwa mifumo ya kisiasa na serikali hutofautiana kutoka nchi moja hadi nyingine. Kwa hiyo, suala la kuwa na Marais wa vyama tofauti linahitaji kuzingatia muktadha wa kisiasa na kikatiba wa nchi husika.

Katika kesi yoyote, mchakato wa kujenga serikali na kuongoza nchi inapaswa kuzingatia maslahi ya kitaifa, ushirikiano, na utatuzi wa migogoro kwa njia ya kidemokrasia na amani haya sasa ndio yana sakwa kikatiba kuiacha Tanzania salama

[13:51, 14/06/2023] A: Itikadi ya Kitaifa

Ni lazima katiba ieleze kwa uwazi itikadi ya kitaifa, kwamba kila chama kinachokuwa na viongozi kiweze kusimamia hiyo itikadi.

Katiba inatakiwa iweke wazi misingi ya nchi na kuweka wazi kwamba kila chama cha siasa lazima kiendane na misingi ya taifa.

Dira ya Taifa Dira ya taifa inatakiwa ionekane kila chama kijue dira ya taifa letu. Katiba inatakiwa ipambanue dira ya taifa letu. Yaani National Vision and Mission

Vyama vya siasa vishindane katika mbinu za kuweza kufikia lengo la kitaifa na siyo kuanzisha malengo mengine.

Hii itaondoa mgongano wa kisiasa katika uongozi. Maana vyama vya siasa vitashindana katika mbinu za kufikia malengo na siyo kuanzisha mambo mengine ambayo hayapo kwenye Dira ya Taifa.

Ni muhimu kutamuka kwa wazi kabisa mambo ya fuatayo kweye katiba:-

1. Misingi ya Taifa (Haya ni mambo ambayo hayana Compromise, kwamba kila Chama lazima kiyafuate)

2. Nguzo za Taifa (Hii ni mihmili ya Taifa inayoleta maendeleo na inatakiwa kuundiwa utaratibu wake wa kuiboresha na kuifanya iendane na wakati husika)

3. Ulinzi wa Taifa (Hili swala lazima kila chama kinachokuwa na madalaka hakitakiwi kabisa kutikisa ulizi)

[13:54, 14/06/2023] M: Ni kweli kiasi nakubaliana nawe

[13:58, 14/06/2023] T: Mawazo yako @A juu ya kuingiza itikadi ya kitaifa, dira ya taifa, misingi ya taifa, nguzo za taifa, na ulinzi wa taifa katika katiba ni muhimu katika kujenga msingi thabiti wa uongozi na utawala hata kije chama gani madarakani

Hii inaweza kusaidia kuweka malengo ya pamoja na kuondoa migongano ya kisiasa ambayo inaweza kuhatarisha maendeleo ya nchi.

Kuweka wazi misingi ya taifa ambayo kila chama cha siasa kinapaswa kufuata ni njia nzuri ya kuhakikisha kuwa vyama vyote vinaendeleza maslahi ya kitaifa na kuzingatia matakwa ya wananchi wote. Hii inaweza kusaidia kuzuia vyama vya siasa kuanzisha malengo yao binafsi au kushinikiza ajenda zao za kisiasa ambazo zinaweza kusababisha mivutano.

Kuwepo kwa dira ya taifa iliyowekwa wazi katika katiba inaweza kutoa mwongozo kwa vyama vya siasa na kuwawezesha kufanya kazi kuelekea malengo ya pamoja.

Hii inaweza kusaidia kuweka mwelekeo wa maendeleo ya kitaifa na kuhakikisha kuwa juhudi za vyama vya siasa zinaelekezwa kufikia malengo hayo.

Kuhusu ulinzi wa taifa, ni muhimu kuwa katiba inaweka wazi jukumu la kulinda usalama na maslahi ya taifa.

Hii inahakikisha kuwa kila chama kinachopata madaraka kinazingatia ulinzi wa nchi na kuchukua hatua zinazofaa kuhakikisha usalama wa raia na mipaka ya nchi.

Katiba inapaswa kuwa na maelezo wazi juu ya misingi, nguzo, na ulinzi wa taifa ili kuhakikisha kuwa masuala hayo muhimu yanazingatiwa na kuendelezwa na viongozi wote wa kisiasa.

Hii inaweza kuwa msingi imara wa kuongoza uongozi wa kitaifa na kuleta maelewano na umoja katika jitihada za maendeleo ya nchi hata kije chama gani kuongoza👍🏼

[13:59, 14/06/2023] Ta: WADAU MPOOOOOOO

[14:01, 14/06/2023] A: Misingi ya Taifa

Tukiwa na Misingi thabiti ya Taifa (Kwa hoja ya Maraisi watatu) iliyo elezwa kwenye katiba na kwamba kila chama kinacho sajiliwa katika nchi yetu lazima kifuate misingi hiyo:-

1. National Ideology

2. National Ethics, Values and morals.

3. National Resources

4. National Unity

5. National Language

Haya mambo ndio yawe msingi wa Taifa

[14:11, 14/06/2023] A: National Unity Kila mwanasiasa lazima aelewe kuwa we are building a National Home. everyone and all resources

dedicated to building one “NATION HOME”

National Resources: People, Natural Resources and Financial

Resources ( Public and Private Financial Resources).

[14:13, 14/06/2023] An: Nguzo za Taifa (Pillars)

1. Production: Agriculture, Livestock, Fisheries, Forestry, Mining; Industrial Manufacturing ( Milling, Grinding, Smelting, Refining, Processing, Fabrication, Assembly and Packaging

2. Commerce: Trade, Tourism, Financial Services ( Banking, Insurance, Brokerage ), Media, Marketing,

3.Infrastructure: Economic and Social Services;

4.Institutions: Academia, Political Parties, Legislature, Judicial System Courts Statutory and Traditional Community systems of Justice ) Government, Business, Organized Labour, Faith Based Organizations

[14:20, 14/06/2023] T: Misingi ya Taifa uliyoeleza @A kama National Ideology, National Ethics, Values and Morals, National Resources, National Unity, na National Language inaweza kuwa msingi imara wa kuunda na kuimarisha umoja na maendeleo ya nchi. Hii inaweza kusaidia kujenga utambulisho wa kitaifa na kukuza mshikamano miongoni mwa wananchi.

1. National Ideology: National Ideology inaweza kuwa mwongozo wa maadili, itikadi, na malengo ya pamoja ambayo taifa linazingatia. Ideolojia ya kitaifa inaweza kuwa msingi wa maendeleo ya nchi, na vyama vyote vinavyosajiliwa vinapaswa kuendana na misingi hiyo. Hii inaweza kusaidia kujenga utamaduni wa umoja na kukuza malengo ya pamoja ya maendeleo.

2. National Ethics, Values and Morals: Kuweka misingi ya maadili, thamani, na maadili ya kitaifa katika katiba inaweza kusaidia kukuza utamaduni wa heshima, uwajibikaji, uadilifu, na utu kwa raia wote. Kuwa na maadili yanayokubalika na kufuatwa na vyama vyote kunaweza kusaidia kujenga jamii yenye nidhamu na maendeleo endelevu.

3. National Resources: Rasilimali za taifa zinapaswa kulindwa na kutumika kwa manufaa ya wananchi wote. Kuweka misingi ya usimamizi bora wa rasilimali za taifa katika katiba inaweza kusaidia kuhakikisha uwazi, uwajibikaji, na usawa katika matumizi ya rasilimali hizo. Hii inaweza kusaidia kukuza maendeleo endelevu na kuepuka ubadhirifu na ukoloni wa kiuchumi.

4. National Unity: Kukuza umoja na mshikamano miongoni mwa wananchi ni muhimu kwa ustawi wa taifa. Kuweka misingi ya umoja wa kitaifa katika katiba inaweza kuimarisha utambulisho wa kitaifa na kudumisha amani na utulivu. Hii inaweza kujenga mazingira ya ushirikiano na maendeleo ya pamoja.

5. National Language: Kuwa na lugha ya kitaifa inaweza kusaidia kujenga utambulisho wa kitaifa na kukuza mawasiliano na uelewano kati ya raia. Lugha ya kitaifa inaweza kuwa chombo cha kuunganisha na kushirikisha watu kutoka tamaduni tofauti. Hii inaweza kuimarisha utamaduni wa taifa na kusaidia kudumisha umoja.

Kwa kuweka misingi hii katika katiba, taifa linaweza kujenga msingi imara wa maendeleo, ushirikiano, na umoja. Ni muhimu kufanya mchakato wa kujenga katiba kuwa ni wa kina, mapana, na ushirikishi ili kuhakikisha matakwa ya wananchi wote yanazingatiwa na kuweka misingi thabiti ya taifa.

[14:33, 14/06/2023] T: Kuongeza maendeleo ya kitaifa na umoja, ni muhimu kuwa na misingi imara ya taifa na nguzo za maendeleo katika katiba. Hapa kuna maoni kuhusu nguzo za taifa ambazo zinaweza kuzingatiwa kama ulivyoainiisha

1. Uzalishaji: Kuweka mkazo katika kilimo, ufugaji, uvuvi, misitu, na uchimbaji madini kunaweza kusaidia kuongeza uzalishaji wa taifa na kukuza uchumi. Kukuza sekta ya viwanda pia inaweza kuchangia katika ukuaji wa uchumi na ajira.

2. Biashara: Kukuza biashara, utalii, huduma za kifedha, media, na masoko inaweza kuwa muhimu katika kukuza uchumi na kuimarisha uhusiano wa kimataifa.

3. Miundombinu: Kuwekeza katika miundombinu ya kiuchumi na kijamii, kama vile barabara, reli, bandari, viwanja vya ndege, huduma za umeme na maji, itaongeza uwezo wa nchi katika kuvutia uwekezaji na kuboresha maisha ya wananchi.

4. Taasisi: Kukuza taasisi imara kama vyuo vikuu, vyama vya kisiasa, bunge, mfumo wa mahakama, serikali, biashara, vyama vya wafanyakazi, na mashirika ya kidini inaweza kusaidia kudumisha utawala bora na kuhakikisha usawa na haki kwa wananchi wote.

Misingi hii na nguzo za taifa zinaweza kusaidia kuunda msingi imara wa maendeleo ya kiuchumi, kijamii, na kisiasa. Ni muhimu kwamba mchakato wa kuweka misingi hii katika katiba uwe wa pamoja, ushirikishi, na kuzingatia matakwa na mahitaji ya wananchi wote.

Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Mwl. Julius K. Nyerere (wa pili kushoto) akiwa

pamoja na viongozi mbalimbali. Kushoto ni Makamu wa Kwanza wa Rais wa Jamhuri ya

Muungano na Rais wa Zanzibar Mhe. Aboud Jumbe na kulia ni Waziri Mkuu wa Jamhuri ya

Muungano Mhe. Edward Moringe Sokoine.

[14:37, 14/06/2023] R: Ni sawa Kabisa

Na kwa hili ni lazima katiba iweke wazi endapo jambo hili litatokea na sio kusubiri litokee kutegemea kutakuwa na majadiliano

Na napenda kufahamu maeneo ya muungano ya sasa yaliyopitishwa na yanayoendelea kujadiliwa tafadhali.

[14:38, 14/06/2023] A: Natililia mkazo katika point: 1. Uzalishaji: Kuweka mkazo katika kilimo, ufugaji, uvuvi, misitu, na uchimbaji madini kunaweza kusaidia kuongeza uzalishaji wa taifa na kukuza uchumi. Kukuza sekta ya viwanda pia inaweza kuchangia katika ukuaji wa uchumi na ajira.

Taifa lisilozalisha ni taifa mfu. Nikahikisha kiongozi wa chama chochote cha siasa anapokuwa madarakani anasisitiza uzalishaji. Maana yake anasisitiza kufanya kazi. Kila raia wa Tanzania awe na wajibu wa kufanya kazi.