[05:23, 28/06/2023] A: Utaratibu wa usafi wa Mazingira nao uwekwe kwenye katiba?
Nimekuwa nikitatizika sana na usafi wa mitaa yetu. Hakuna jitihada zozote zinazoongelewa kuhusu usafi wa mazingira yetu.
Inasikitisha sana kwamba tupo na ngazi za uongozi kutoka kwenye mitaa lakini hakuna utashi wa kuhimiza watu kusafisha mazingira.
Mitaa yote Dar es salaam haisafishwi kila wakati inatoa harufu mbaya. Utakuta Mwenyekiti wa mtaa yupo hawezi hata kuhimiza vijana wakachimbua hiyo mitaro na kusafisha mazingira.
Mfano: Dodoma maeneo ya Airport sehemu ambayo inamkusanyiko mkubwa wa watu Chako ni Chako mitaro inatoa harufu mbaya miezi yote 12.
Sababu za kutokea kwa jambo hilo
Hakuna political will Hapa naongelea utashi wa kisiasa. Hakuna viongozi wenye utashi wa kisiasa maana hakuna mwongozo wa kuwaelekeza kuhamasisha watu kufanya usafi. Matokeo yake imekuwa ni tabia na watu wanaona hilo ni jambo la kawaida. Lazima kuwepo na miongozo kikatiba itakayoweka misingi ya usafi wa mazingira. Hii itasababisha viongozi wa kisiasa waweze kuhimiza usafi wa mazingira.
Viongozi wa serikali za mitaa hawana ToR. Wanafanya kazi kwa kijitolea
Viongozi wa mitaa hakuna maelezo wala guidance iliyopo kuhusu usafi wa mazingira. Kwahiyo kunakuwa na ombwe la kutekeleza majukumu.
Hakuna taasisi inayohusika na usafi wa mazingira bali kunataasisi inayohusika na udhibiti
Tunakuwa tunakibilia katika kudhiti badala ya kuwa na taasisi ya kutatua changamoto. Mfano: National Environment Management Council (NEMC) Wamekuwa ni wadhiti tu badala ya wao kuwa watatuzi wa changamoto.
Mgongano wa Taasisi kiutendaji
Hapa kuna taasisi utitiri zinazojihusisha na mazingira. Kunakuwa hakuna mmoja nayekuwa responsible na usafi wa mazingira.
Utatuzi
Lazima katiba mpya iweke misingi ya usafi wa mwili na mazingira kwa kila raia wa Tanzania.
Katiba iweke takwa kwa viongozi kuhimiza usafi wa mazingira.
Mwenye maelezo mengine namkaribisha
Nitoe mfano wa jiji la Dar. Mifereji yote ya maji taka na ya mvua, inaelekea baharini. Miundo mbinu yake mikuu karibu yote, hasa kutoka katikati ya Jiji la Dar, ni ile ilyojengwa kabla ya Uhuru. Wakati huo Dar ikiwa na idadi ya watu kama laki tatu kama nipo sahihi. Tunategemea nini kwa hali kama hiyo!! Hili si swala la Katiba kwa maoni yangu. Bali ni ukosefu wa dhamira thabiti katika mipango ya usafi na utunzajj wa mazingira ya majiji na miji yetu.
Hivi jiji la Dar, linashindwa vipi kugawa hata mapipa ya taka kila nyumba, tena kwa kulipiwa na wenye nyumba?
Kweli wameshindwa kuweka utaratibu wa uhakika wa kuzoa taka aidha na halmashauri zenyewe au sekta binafsi bila bughudha kwa wazoa taka kupita kila mlango kudai malipo ya kusomba taka! Kwa mtindo huu wa sasa, unaondokanaje na usombaji wa taka kwa kutumia magari mabovu ambayo yenyewe ni taka pia, tena nyakati za msongamano wa magari barabarani!! Naamini baadhi ya watendaji wa majiji na miji yetu wamo kwenye group hii. Chukueni hatua.
[10:37, 28/06/2023] T: Ni kweli kuwa usafi wa mazingira ni suala muhimu ambalo linapaswa kuzingatiwa na kusimamiwa kikamilifu. Kuweka utaratibu wa usafi wa mazingira kwenye katiba inaweza kuwa njia moja ya kuhakikisha kuwa suala hili linapewa umuhimu na kutekelezwa kwa ufanisi. Nina machache kuhusu umuhimu wa kuweka utaratibu huu kwenye katiba:Kuongeza umuhimu wa usafi wa mazingira: Kuweka utaratibu wa usafi wa mazingira kwenye katiba kunathibitisha umuhimu wa suala hili kwa jamii na serikali. Inafanya usafi wa mazingira kuwa haki ya kimsingi ya kila raia na inahimiza wajibu wa kila mmoja kuchukua hatua za kuhifadhi mazingira safi.
Kutoa mwongozo wa kisiasa: Katiba yenye miongozo ya usafi wa mazingira itasaidia kuunda mwongozo wa kisiasa na kuweka wajibu kwa viongozi wa serikali na taasisi za mitaa kuhusu jukumu lao katika kuhamasisha na kusimamia usafi wa mazingira. Itasaidia kujenga utashi wa kisiasa na kukuza uwajibikaji wa viongozi.
Kuwezesha utengenezaji wa sheria na sera: Utaratibu wa usafi wa mazingira kwenye katiba unaweza kuwa msingi wa kutengenezwa kwa sheria na sera madhubuti za kusimamia usafi wa mazingira. Sheria na sera zilizoimarishwa zitatoa mwongozo wazi na taratibu za kutekeleza usafi wa mazingira na kuweka adhabu kwa wale wanaovunja sheria hizo.
Kuunda taasisi na miundo ya usimamizi: Katiba inaweza kutoa miongozo ya kuanzisha taasisi na miundo ya usimamizi wa usafi wa mazingira. Hii itasaidia kuondoa mgongano wa majukumu na kuweka taasisi husika inayowajibika kwa usafi wa mazingira. Taasisi hizo zinaweza kuwa na mamlaka ya kusimamia, kutoa mafunzo, na kutekeleza mikakati ya usafi wa mazingira.
Kuhamasisha umma: Katiba yenye utaratibu wa usafi wa mazingira inaweza kuwa chombo cha kuhamasisha umma kuhusu umuhimu wa suala hili. Inaweza kutoa jukwaa la kielimu na kukuza uelewa wa umma juu ya athari za uchafuzi wa mazingira na umuhimu wa kuchukua hatua za kuzuia na kutunza mazingira yetu.
Ni muhimu kutambua kuwa kuweka utaratibu wa usafi wa mazingira kwenye katiba ni hatua ya kuanza. Baada ya kuweka misingi hiyo, itakuwa muhimu kutekeleza sheria, sera, na mipango ya vitendo ili kuhakikisha kuwa usafi wa mazingira unafanyika kikamilifu na kudumu. Pia, ushirikiano kati ya serikali, taasisi za mitaa, na jamii nzima utakuwa muhimu katika kufanikisha lengo la usafi wa mazingira. Na uzuri Tuna viongozi na wataalamu wa NEMC hapa watatuongoza katika mjadala huu uliouleta
1. Dhamira na utashi wa kisiasa: Kama ulivyosema, dhamira thabiti na utashi wa kisiasa ni muhimu katika kutatua tatizo la usafi wa miji. Serikali kuu na serikali za mitaa zinapaswa kuweka kipaumbele kwenye miradi ya miundombinu ya usafi wa mazingira, kama vile mifumo ya uondoaji wa maji taka na taka ngumu. Viongozi wanapaswa kuonesha kujitolea na kushirikisha wadau katika kuendeleza miji safi na salama.
2. Kuweka utaratibu wa kukusanya taka: Ni muhimu kuweka utaratibu mzuri wa ukusanyaji wa taka kwenye majiji. Hii inaweza kujumuisha kugawa mapipa ya taka kwa kila nyumba na kuhakikisha kuwa kuna njia za kutosha za kukusanya taka hizo. Halmashauri zinaweza kushirikiana na sekta binafsi ili kuboresha huduma za ukusanyaji taka na kuhakikisha usafi wa mazingira unazingatiwa.
3. Kuwekeza katika miundombinu ya usafi wa mazingira: Serikali inapaswa kuwekeza katika miundombinu ya usafi wa mazingira, kama vile mifumo bora ya maji taka, mifereji ya mvua, na vituo vya kuhifadhi na kusindika taka. Miradi mikubwa inaweza kutekelezwa ili kuboresha uondoaji na usimamizi wa taka, na kuhakikisha kuwa miji inakuwa na miundombinu inayolingana na ukuaji wa idadi ya watu.
4. Elimu na uhamasishaji: Kuhamasisha umma na kutoa elimu juu ya umuhimu wa usafi wa mazingira ni sehemu muhimu ya kuboresha hali ya usafi katika miji. Programu za elimu zinaweza kuanzishwa ili kuwaelimisha watu juu ya athari za uchafuzi wa mazingira na jukumu lao katika kudumisha miji safi.
5. Kuendeleza ushirikiano wa wadau: Serikali inapaswa kushirikiana na wadau wengine, ikiwa ni pamoja na mashirika ya kiraia, sekta binafsi, na jamii nzima, katika kutekeleza mikakati ya usafi wa mazingira. Ushirikiano huu unaweza kuhusisha kuanzisha programu za ushiriki wa jamii, kuhamasisha kujitolea, na kushirikiana katika miradi ya kuboresha usafi wa miji.
Kwa kumalizia, kuboresha usafi wa miji ni jukumu la pamoja la serikali, viongozi, taasisi za mitaa, na wananchi wote. Dhamira thabiti, mipango bora, na utekelezaji madhubuti ni muhimu katika kufanikisha lengo hili.
1. Sheria ya Mazingira Na. 20 ya mwaka 2004: Sheria hii inatoa miongozo ya kuhifadhi na kuboresha mazingira, ikiwa ni pamoja na kusimamia usafi wa mazingira. Inaelezea majukumu ya serikali, taasisi, na watu binafsi katika kuhifadhi na kuboresha mazingira.
2. Sheria ya Usimamizi wa Taka Na. 9 ya mwaka 2009: Sheria hii inalenga kusimamia na kudhibiti usimamizi wa taka nchini Tanzania. Inatoa miongozo kuhusu uanzishwaji wa vituo vya kuhifadhi na kusindika taka, ukusanyaji, uondoaji, na utunzaji wa taka. Sheria hii pia inasimamia utoaji wa vibali na leseni kwa watoa huduma za usimamizi wa taka.
3. Kanuni za Usimamizi wa Taka za mwaka 2018: Kanuni hizi zinafafanua utekelezaji wa Sheria ya Usimamizi wa Taka ya mwaka 2009. Zinatoa miongozo na taratibu za ukusanyaji, usafirishaji, uondoaji, na utunzaji wa taka, pamoja na kuanzishwa kwa vituo vya kuhifadhi na kusindika taka.
4. Kanuni za Usafi wa Mazingira za mwaka 2015: Kanuni hizi zinatoa miongozo ya kuhifadhi na kuboresha usafi wa mazingira, ikiwa ni pamoja na utunzaji wa majengo, viwanja, na maeneo ya umma. Zinahusu pia ukusanyaji na utunzaji wa taka, udhibiti wa uchafuzi wa mazingira, na usimamizi wa maji taka.
5. Sheria ya Maendeleo ya Miji Na. 8 ya mwaka 2007: Sheria hii inahusu maendeleo na usimamizi wa miji nchini Tanzania. Inalenga katika kuboresha miundombinu ya miji, ikiwa ni pamoja na miundombinu ya usafi wa mazingira kama vile mifereji ya maji taka na miundombinu ya ukusanyaji taka.
Sheria na kanuni hizi zinaainisha majukumu na wajibu wa serikali, taasisi za serikali, na wananchi katika kuhifadhi mazingira, kusimamia usafi wa miji, na usimamizi wa taka. Ni muhimu kuzingatia sheria hizi na kutekeleza miongozo iliyowekwa ili kuboresha hali ya usafi wa mazingira na utunzaji wa taka nchini Tanzania. Sasa sijuii tatizo ni nini….
Nimepitia vifungu vyote vinavyohusu haki sikuweza kuona sehemu iliyoweka bayana kuhusu haki ya kuishi katika mazingira Safi na Salama.
Kwenye katiba yetu ya 1977 ipo na vifungu vifuatavyo vinavyoongelea haki:-
Ibara ya 12 =>Usawa wa Binadamu.
Ibara ya 13 => Usawa mbele ya sheria.
Ibara ya 14 => Haki ya kuwa hai.
Ibara ya 15 => Haki ya uhuru wa mtu binafsi.
Ibara ya 16 => Haki ya faragha na ya usalama wa mtu.
Ibara ya 17 => Uhuru wa mtu kwenda atakako.
Ibara ya 18 => Uhuru wa maoni.
Ibara ya 19 => Uhuru wa mtu kuamini dini atakayo.
Ibara ya 20 => Uhuru wa mtu kushirikiana na wengine.
Ibara ya 21 => Uhuru wa kushiriki shughuli za umma.
Ibara ya 22 => Haki ya kufanya kazi.
Ibara ya 23 => Haki ya kumiliki mali.
Ibara ya 24 => Haki ya kupata ujira wa haki.
Kwa mujibu wa Katiba ya 1977 haiweki kipaumbele haki ya raia kuishi katika mazingira safi na salama. Hii inaleta ugumu katika utungaji wa sharia na policy kwa sababu hakuna msingi na kipaumbele kikatiba.
Suala la mazingira safi na salama limeelezwa hata katika vitabu vya dini. Kwahiyo ni jambo la msingi kabisa na ndio haki ya kwanza kabisa ya mtu. Maana asipo ishi katika mazingira Safi na Salama Ni vigumu kutokomeza Maradhi na kama jamii itakuwa inaishi na maradhi ya kila namna kutokana na kuishi katika mazingira Machafu na hatarishi; Inakuwa ngumu kutokomeza umasikini. Na kama utashindwa kutokomeza umaskini katika karne hii ni vigumu sana katika jamii yako kuweza kutokomeza ujinga. Maana elimu kwa sasa ni ghalama.
Ninawaomba tunaweza kuwa na Agency mbalimbali zinazohusika na mazingira, lakini hakuna msingi kikatiba unaoeleza haki ya watu kuishi katika Mazingira Safi na Salama
Ni muhimu kuwa na Katiba mpya inayoendana na Modern World
1. National Environment Management Council (NEMC): NEMC ni taasisi inayosimamia masuala ya mazingira nchini Tanzania. Ina jukumu la kuhakikisha utekelezaji wa sheria na kanuni za mazingira, ikiwa ni pamoja na kusimamia usafi wa mazingira na usimamizi wa taka.
2. Halmashauri za Wilaya na Manispaa: Halmashauri za Wilaya na Manispaa zina jukumu la kusimamia masuala ya usafi wa mazingira katika maeneo yao. Halmashauri hufanya ukusanyaji na uondoaji wa taka, kusimamia miundombinu ya usafi wa mazingira, na kuhamasisha jamii kuhusu usafi wa mazingira.
3. Wakala wa Usimamizi na Udhibiti wa Mazingira (NEMCA): Wakala huu una jukumu la kusimamia na kutoa ushauri katika masuala ya usimamizi na udhibiti wa mazingira, ikiwa ni pamoja na usafi wa mazingira. NEMCA inafanya kazi kwa ushirikiano na taasisi nyingine za serikali na wadau wa mazingira.
4. Mamlaka ya Udhibiti wa Usafi wa Mazingira (TEMESA): TEMESA inahusika na huduma za ukusanyaji na usafirishaji wa taka katika maeneo mbalimbali nchini Tanzania. Taasisi hii inafanya kazi kwa kushirikiana na halmashauri na taasisi zingine za serikali.
5. Mamlaka ya Maji na Usafi wa Mazingira (DAWASA na DAWASCO): Mamlaka hizi zinahusika na usambazaji wa maji na huduma za usafi wa mazingira katika maeneo ya mijini. Zinashiriki katika kusimamia miundombinu ya maji taka na kutekeleza miradi ya usafi wa mazingira.
Taasisi hizi na nyingine zinashirikiana kwa pamoja katika kusimamia na kutekeleza sera, sheria, na kanuni za usafi wa mazingira na usimamizi wa taka nchini Tanzania.
Ni muhimu kutambua kuwa katiba ni nyaraka muhimu inayoelezea haki, wajibu, na misingi ya utawala katika nchi. Ili kuhakikisha haki ya kuishi katika mazingira safi na salama inatambuliwa na kulindwa kikamilifu, inaweza kuwa ni wazo nzuri kuwa na katiba mpya ambayo inazingatia suala hili.
Katiba mpya inaweza kuweka msingi wa kisheria na kikatiba wa kuhakikisha kuwa serikali na taasisi zote zinawajibika katika kuhifadhi mazingira, kusimamia usafi wa mazingira, na kulinda haki za watu kuishi katika mazingira safi na salama. Inaweza pia kutoa mwongozo na maelekezo kwa viongozi na taasisi za serikali kutekeleza majukumu yao kwa ufanisi katika suala la usafi wa mazingira.
Kwa hiyo, ikiwa kuna mchakato wa kupitia upya katiba au kufanya marekebisho, ni fursa ya kuzingatia na kuweka bayana haki ya watu kuishi katika mazingira safi na salama. Hii itasaidia kuunda msingi wa kisheria na kikatiba wa kuhakikisha kuwa suala la usafi wa mazingira linapewa umuhimu unaostahili na linashughulikiwa kwa ufanisi katika ngazi zote za serikali. Nimependa hoja yako
[11:56, 28/06/2023] A: Ni kweli kabisa hizi mamlaka zipo na kuna sheria zimewekwa kuzipa nguvu hizi mamlaka.Mimi najiuliza tu ni kwanini sasa Mazingira ni Machafu na Hatarishi? Je katika hizo Mamlaka Kuna mpango gani wa kufanya mazingira wanayoishi Watanzania ni Safi na Salama?
Mimi kwa mtazamo wangu lazima kuwe na msingi uliojengwa imara unaoweka mwelekeo wa Kitaifa kuwa Usafi wa Mazingira is a Basic Right of Tanzanians
Kama katiba haijaitambua kuwa ni haki ya msingi ya mtanzania, tunaweza kutunga sera na sheria zinakuwa hazina msukumo wa kikatiba.
Ndio maana kunakuwa na mkanganyiko mkubwa sana katika kushughulikia jambo hili. Wananchi hawawezi kuandamana kwaajili ya kuidai Serikali kuhusu kuishi katika mazingira safi. Maana wamenyimwa haki hiyo.
Sana sana zinaudwa Sheria kwaajili ya Kudhibiti badala ya kuwepo na mamlaka kwaajili ya utendaji kazi wa kuleta usafi katika mazingira.
Kwa sasa hivi imekuwa kama utamaduni kwa watanzania kuishi katika mazingira machafu na hatarishi.
Maoni yangu
Suala la usafi wa mazingira liwe haki ya msingi kwa mwananchi ili kuzifanya mamlaka za kiserikali kutekeleza adhima ya kikatiba.
1. Kuimarisha utawala na uwajibikaji: Ni muhimu kuweka mifumo madhubuti ya utawala na uwajibikaji ambayo inahakikisha kuwa viongozi na taasisi zote wanawajibika kikamilifu katika utekelezaji wa majukumu yao. Hii inaweza kujumuisha kuweka viashiria vya utendaji, ukaguzi wa mara kwa mara, na adhabu kali kwa wale wanaoshindwa kutimiza wajibu wao.
2. Kuongeza uhamasishaji na elimu: Kuongeza uelewa kuhusu umuhimu wa usafi wa mazingira na jukumu la kila mtu katika kutekeleza wajibu wake ni muhimu. Kampeni za uhamasishaji na elimu zinaweza kufanyika kupitia vyombo vya habari, shule, jamii, na taasisi nyingine ili kuwaelimisha watu kuhusu athari za uchafuzi wa mazingira na faida za usafi wa mazingira.
3. Kuimarisha ushirikiano kati ya taasisi: Ni vema kwa taasisi zote zinazohusika na usafi wa mazingira kufanya kazi kwa karibu na kushirikiana. Hii inaweza kujumuisha kubainisha majukumu na wajibu wa kila taasisi, kuweka mfumo wa kuratibu shughuli zao, na kushirikiana katika utekelezaji wa miradi na mipango ya usafi wa mazingira.
4. Kuongeza rasilimali na miundombinu: Serikali inapaswa kuwekeza katika rasilimali za kutosha na miundombinu ya kutosha kwa ajili ya usafi wa mazingira. Hii inaweza kujumuisha kuimarisha mfumo wa ukusanyaji na usafirishaji wa taka, kujenga miundombinu ya kutosha ya usafi wa maji, na kuwezesha upatikanaji wa vifaa na vifaa vya kutosha kwa ajili ya usafi wa mazingira.
5. Kuimarisha utawala wa sheria: Ni muhimu kuhakikisha kuwa sheria zinazohusiana na usafi wa mazingira zinatekelezwa kikamilifu na kwamba wale wanaokiuka sheria wanawajibishwa ipasavyo. Hii inahitaji kuwa na mfumo wa mahakama ulioimarishwa na uwezo wa kusikiliza na kutoa hukumu kwa ufanisi katika kesi za uchafuzi wa mazingira.
6. Kukuza ushiriki wa wananchi: Wananchi wanapaswa kuwezeshwa na kuhusishwa katika michakato ya maamuzi na utekelezaji wa sera na mipango ya usafi wa mazingira. Hii inaweza kujumuisha kuunda mifumo ya ushiriki wa umma, kuanzisha vikundi vya kijamii na asasi za kiraia zinazoshughulikia masuala ya mazingira, na kuwezesha mijadala ya wazi na majadiliano juu ya masuala ya usafi wa mazingira.
Hayo ni baadhi tu ya mapendekezo ambayo yanaweza kuchukuliwa ili kushughulikia tatizo la utekelezaji duni wa sheria na taratibu za usafi wa mazingira. Ni wajibu kwa serikali, taasisi, na jamii kwa ujumla kushirikiana na kuchukua hatua thabiti ili kuboresha hali ya usafi wa mazingira na kulinda haki ya watu kuishi katika mazingira safi na salama.
[13:02, 28/06/2023] be: Ninakubaliana na maoni yako kuwa kuweka msingi imara na kuweka mwelekeo wa kitaifa kuhusu usafi wa mazingira ni muhimu sana. Ili kufanya mazingira wanayoishi Watanzania kuwa safi na salama, inahitaji kutambuliwa kama haki ya msingi katika katiba au sheria nyingine za msingi. Hii itatoa msukumo wa kikatiba kwa serikali na taasisi za kiserikali kutekeleza jukumu lao la kuhakikisha usafi wa mazingira.Kuwepo kwa sheria na sera ni muhimu, lakini bila msingi imara kwenye katiba, inaweza kuwa ngumu kufikia mabadiliko ya kimsingi katika usafi wa mazingira. Kuwa na msingi kikatiba kutaunda msukumo wa kisheria na kisiasa kwa serikali, na pia itawezesha wananchi kuwa na mamlaka ya kudai na kushughulikia suala hili.
Kuongeza usafi wa mazingira kutoka kuwa wajibu wa mtu binafsi au suala la hiari kwenda kuwa haki ya msingi kunatoa msingi imara wa kisheria na kisiasa kwa serikali na taasisi nyingine kuchukua hatua za kuhakikisha mazingira safi na salama kwa watu wote.
Haki ya usafi wa mazingira inapaswa kulindwa na kuheshimiwa, na watu wanapaswa kuwa na njia za kudai na kushughulikia ukiukwaji wa haki hiyo. Kwa kuwa na mwelekeo wa kitaifa uliojengwa imara, serikali itakuwa na wajibu wa kuweka sera, sheria, na taratibu zinazohakikisha usafi wa mazingira na kusimamia utekelezaji wake. Pia, itasaidia kuongeza uwajibikaji na uwazi katika kushughulikia suala hili muhimu.
Kuweka usafi wa mazingira kuwa haki ya msingi kunathibitisha umuhimu wake katika maendeleo ya jamii na ustawi wa watu. Ni hatua ya msingi katika kufikia malengo ya maendeleo endelevu, kuboresha afya ya umma, kudhibiti magonjwa yanayosababishwa na mazingira machafu, na kujenga mazingira salama na yenye tija kwa wote.
Kuwa na msingi uliojengwa imara unaoweka mwelekeo wa kitaifa kuwa usafi wa mazingira ni haki ya msingi ya Watanzania ni muhimu. Hii itatoa msingi thabiti na kuhakikisha kuwa suala la usafi wa mazingira linapewa umuhimu unaostahili na kushughulikiwa kwa njia yenye ufanisi zaidi.
