MAJIBU
Sheria ya Ardhi na umiliki wake nchini Tanzania inazingatia mifumo mbalimbali ya umiliki wa ardhi, ikiwa ni pamoja na sheria za kimila na sheria za kisasa zilizowekwa na serikali. chini nimeorodhesha mambo muhimu ambayo yanahusiana na sheria ya ardhi na umiliki wake nchini Tanzania nafikiri tuanzie hapo bwana @~H
1. Sheria ya Ardhi ya Vijiji: Sheria hii inahusika na umiliki wa ardhi katika maeneo ya vijiji na inazingatia mifumo ya kimila ya umiliki wa ardhi.
2. Sheria ya Ardhi ya Miji: Hii inahusika na umiliki wa ardhi katika maeneo ya miji na hujumuisha masuala kama mipango miji, utoaji wa hati za umiliki wa ardhi, na utaratibu wa kuendeleza ardhi.
3. Sheria ya Ardhi ya Ardhi ya Vijiji na Miji: Sheria hii inajumuisha taratibu za umiliki wa ardhi katika maeneo yote ya vijijini na mijini.
4. Hati za Ardhi: Sheria ya Tanzania inaainisha aina tofauti za hati za umiliki wa ardhi, kama vile Hati miliki, Hati ya Pango, Hati ya Haki miliki ya Ardhi, na Hati ya Makazi.
5. Mabaraza ya Ardhi: Mabaraza ya Ardhi ni vyombo vya kusikiliza na kutatua migogoro ya ardhi na masuala mengine yanayohusiana na ardhi. Mabaraza haya hushughulikia kesi za ardhi na kutoa uamuzi wa mwisho.
6. Hifadhi ya Ardhi: Sheria pia inashughulikia masuala yanayohusiana na uhifadhi wa ardhi, ikiwa ni pamoja na uhifadhi wa ardhi ya asili, misitu, na maeneo mengine ya mazingira.
Sheria ya ardhi na umiliki wake inalenga kudumisha usalama wa umiliki wa ardhi, kuongeza uwekezaji katika sekta ya ardhi, na kutatua migogoro inayohusiana na ardhi. Ili kujua maelezo kamili na ya kina kuhusu sheria ya ardhi nchini Tanzania, ni vyema kupata nakala halisi ya sheria husika au kushauriana na wataalamu wa sheria wanaofahamu vizuri mazingira ya kisheria nchini humo.
[21:12, 25/10/2023] T: Sheria ya ardhi na umiliki wa ardhi nchini Tanzania inasimamiwa na sheria mbalimbali zilizoundwa na mamlaka za nchi hiyo. Sheria hizi zinaweza kutofautiana kulingana na aina ya ardhi na madhumuni ya umiliki wa ardhi husika. Kwa maelezo zaidi, unaweza kuanza kwa kusoma Sheria ya Ardhi ya Tanzania, Sheria ya 4 ya mwaka 1999, ambayo inafafanua misingi ya umiliki na matumizi ya ardhi nchini Tanzania.
Kuna mambo muhimu kuhusu sheria ya ardhi na umiliki wake Tanzania:
1. Aina za Ardhi: Kuna aina tofauti za ardhi, kama vile ardhi ya kijiji, ardhi ya jumuiya, ardhi ya taifa, na ardhi ya kibinafsi. Kila aina inaweza kuwa na sheria zake na masharti ya umiliki.
2. Umiliki wa Ardhi: Sheria ya Ardhi ya Tanzania inaruhusu umiliki wa ardhi kwa watu binafsi, makampuni, na taasisi. Umiliki wa ardhi unaweza kuwa wa kudumu au wa muda, kulingana na aina ya ardhi na sheria husika.
3. Usajili wa Ardhi: Usajili wa ardhi ni muhimu kwa kuthibitisha umiliki. Sheria inataka ardhi ipatiwe hati miliki inayohusiana na umiliki wake. Usajili wa ardhi hufanywa katika Wakala wa Usajili wa Ardhi Tanzania (Ardhi House).
4. Matumizi Bora ya Ardhi: Sheria ya Ardhi inasisitiza matumizi bora ya ardhi kwa faida ya jamii na maendeleo ya nchi. Inaweza kudhibiti jinsi ardhi inavyotumiwa, iwe kwa kilimo, makazi, viwanda, au matumizi mengine.
5. Ukodishaji wa Ardhi: Sheria inaweza kuruhusu pia ukodishaji wa ardhi, ambapo mtu anaweza kupanga ardhi kutoka kwa mmiliki wa kudumu kwa muda fulani.
6. Mgogoro wa Ardhi: Sheria pia inashughulikia namna ya kutatua migogoro ya ardhi kati ya wamiliki wa ardhi na jamii zinazotumia ardhi.
Ni muhimu kuelewa kuwa sheria za ardhi zinaweza kubadilika na kuwa tofauti katika maeneo tofauti ya Tanzania. Kwa hivyo, ni vizuri kupata msaada wa kisheria kutoka kwa mwanasheria au wakala wa ardhi kwa masuala yoyote yanayohusiana na ardhi na umiliki wa ardhi nchini Tanzania. Pia, unaweza kutafuta habari zaidi kutoka kwa Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi nchini Tanzania au Wakala wa Usajili wa Ardhi Tanzania (Ardhi House) kwa maelezo zaidi kuhusu sheria na kanuni za ardhi.
[21:16, 25/10/2023] T: Naomba msaada wa kikatiba juu ya yafuatayo kwa tanzania:-
2. Haki ya wananchi kuwawajibisha Viongozi pindi wanaposhindwa kufanya yaliyo-matarajio ya Wananchi,
Kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977, kama ilivyorekebishwa mwaka 2005, na marekebisho mengineyo, haki ya wananchi kuwawajibisha viongozi wao pindi wanaposhindwa kutekeleza wajibu wao inaweza kujumuishwa na haki zifuatazo:
1. Haki ya Kujieleza: Wananchi wana haki ya kujieleza kwa uhuru kwa mujibu wa Katiba. Hii inamaanisha kuwa wanaweza kutoa maoni yao, kukosoa, na kutoa mawazo yao kwa viongozi wao, serikali au taasisi nyingine za umma.
2. Haki ya Kukusanyika na Kujumuika: Wananchi wanayo haki ya kukusanyika kwa amani na bila silaha, kwa kusudi la kushiriki kwa njia ya halali kwenye mijadala ya umma na kuwajibisha viongozi wao.
3. Uchaguzi wa Kidemokrasia: Katiba inatoa haki ya wananchi kuchagua viongozi wao kwa njia ya uchaguzi huru na wa haki. Haki hii inawapa wananchi fursa ya kumwondoa kiongozi ambaye hawaridhishwi naye na kumchagua kiongozi wanayemtaka.
4. Uhuru wa Mahakama: Wananchi wanayo haki ya kupata haki yao mbele ya mahakama huru na yenye haki. Hii inamaanisha kuwa, ikiwa kuna madai ya ukiukwaji wa Katiba au sheria na viongozi hawatimizi majukumu yao, wananchi wanaweza kufungua mashtaka mahakamani.
5. Uwajibikaji wa Serikali: Viongozi wanapaswa kuwajibika kwa umma kuhusu utekelezaji wa majukumu yao. Hii inaweza kujumuisha vikao vya bunge ambavyo vinaruhusu wawakilishi wa wananchi kujadili masuala ya utekelezaji wa serikali na kuwawajibisha viongozi.
Kwa hiyo, katika mfumo wa kikatiba wa Tanzania, haki hizi zinawezesha wananchi kushiriki katika mchakato wa kudumisha uwajibikaji wa viongozi na kuwawajibisha wanaposhindwa kutekeleza wajibu wao kwa mujibu wa matakwa ya wananchi. Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia taratibu na mifumo iliyowekwa katika Katiba na sheria za nchi ili kutekeleza haki hizi kwa njia ya amani na halali.
[21:49, 25/10/2023] T: Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977 inatoa mfumo wa serikali na haki za wananchi wa Tanzania. Kuhusu haki ya wananchi kuwawajibisha viongozi wao pindi wanaposhindwa kufanya yaliyomo matarajio ya wananchi, masuala haya yanaweza kufafanuliwa kwa misingi ya Katiba na sheria za nchi.
Haki ya wananchi kuwawajibisha viongozi wao inaweza kufafanuliwa kama ifuatavyo:
1. Chaguzi: Katiba ya Tanzania inaweka utaratibu wa kuchagua viongozi kupitia chaguzi za kidemokrasia. Wananchi wanapata fursa ya kuchagua viongozi wao kwa kura. Ikiwa viongozi wanashindwa kutimiza matarajio ya wananchi, wananchi wanaweza kubadilisha viongozi kupitia chaguzi zinazofuata.
2. Mgogoro wa Kikatiba: Katiba pia inaweza kutoa utaratibu wa kushughulikia mgogoro wa kikatiba ikiwa viongozi wanashindwa kufuata Katiba na sheria za nchi. Katika hali nyingine, wananchi wanaweza kutumia njia za kisheria kushinikiza kushughulikia masuala ya ukiukwaji wa Katiba.
3. Makundi ya Kijamii: Wananchi wanaweza kuunda makundi ya kijamii na mashirika yasiyo ya kiserikali kushinikiza serikali na viongozi wao kutekeleza ahadi na kuwajibika kwa wananchi.
4. Uhuru wa Kujieleza: Katiba ya Tanzania inatoa uhuru wa kujieleza. Hii inamaanisha wananchi wanaweza kutoa maoni yao kuhusu utendaji wa viongozi wao na serikali bila kuingiliwa. Uhuru wa kujieleza ni muhimu katika kutoa sauti kwa masuala ya utawala.
5. Kuwajibika kwa Viongozi: Viongozi wanapaswa kuwajibika kwa wananchi na kwa matendo yao. Wananchi wanaweza kudai uwajibikaji wa viongozi wao na kuchukua hatua za kisheria ikiwa viongozi wanashindwa kutekeleza majukumu yao.
Hata hivyo, ni muhimu kutambua kuwa mchakato wa kuwajibisha viongozi unapaswa kufuata taratibu za kisheria na Katiba ya nchi. Wananchi wanapaswa kufuata sheria na taratibu zilizowekwa kwa lengo la kudumisha utulivu na amani nchini.
Kwa maelezo zaidi na kuhusu jinsi ya kutekeleza haki hii kwa mujibu wa Katiba ya Tanzania na sheria zake, inashauriwa kuwasiliana na wakili au taasisi za kiraia zinazojihusisha na masuala ya utawala bora na haki za kiraia nchini Tanzania.
Nashauri pia naomba sana ELIMU YA KATIBA MPYA ifike mpaka VIJIJINI.
Ni kweli kabisa kwamba elimu ya Katiba inapaswa kufikia kila sehemu ya jamii ikiwemo maeneo ya vijijini. Elimu ya Katiba ina jukumu muhimu katika kumwezesha kila raia kuelewa haki zao, wajibu wao, na jinsi ya kushiriki katika masuala ya kisiasa na kijamii kwa njia inayofuata sheria na taratibu zilizowekwa. Hii ni muhimu sana katika kujenga demokrasia na utawala bora nchini.
Kuna njia kadhaa ambazo zinaweza kutumika kufikisha elimu ya Katiba kwa jamii za vijijini:
1. Mihadhara na Mikutano: Kuendesha mihadhara na mikutano katika vijiji na jamii za vijijini ili kutoa elimu ya msingi kuhusu haki za msingi za raia zilizowekwa katika Katiba.
2. Mafunzo na Warsha: Kutoa mafunzo na warsha kwa viongozi wa vijiji, wazee, na viongozi wa kijamii ili waweze kusambaza elimu hiyo kwa wananchi wengine katika jamii zao.
3. Mbinu za Tehama: Kutumia teknolojia kama vile redio za jamii, simu za mkononi, na kompyuta ili kufikisha elimu ya Katiba kwa njia rahisi na ya kuvutia kwa wananchi wa vijijini.
4. Vitabu na Vipeperushi: Kuandaa machapisho rahisi kuhusu Katiba kwa lugha rahisi na inayoeleweka ili kusambaza elimu hiyo kwa njia ya vitabu, vipeperushi, na vipeperushi vya elimu.
5. Maktaba za Vijijini: Kuanzisha au kuimarisha maktaba za vijijini ili kuwawezesha wananchi kupata vifaa vya kujisomea kuhusu Katiba na masuala mengine ya kijamii.
Kwa kufanya hivyo, jamii za vijijini zitapata uelewa bora wa haki zao za msingi na jinsi ya kuzitumia kwa manufaa yao na ya jamii zao. Elimu ya Katiba inaweza kusaidia kukuza ushiriki
Kuna njia kadhaa ambazo zinaweza kutumika kufikisha elimu ya Katiba kwa jamii za vijijini:
1. Mihadhara na Mikutano: Kuendesha mihadhara na mikutano katika vijiji na jamii za vijijini ili kutoa elimu ya msingi kuhusu haki za msingi za raia zilizowekwa katika Katiba.
2. Mafunzo na Warsha: Kutoa mafunzo na warsha kwa viongozi wa vijiji, wazee, na viongozi wa kijamii ili waweze kusambaza elimu hiyo kwa wananchi wengine katika jamii zao.
3. Mbinu za Tehama: Kutumia teknolojia kama vile redio za jamii, simu za mkononi, na kompyuta ili kufikisha elimu ya Katiba kwa njia rahisi na ya kuvutia kwa wananchi wa vijijini.
4. Vitabu na Vipeperushi: Kuandaa machapisho rahisi kuhusu Katiba kwa lugha rahisi na inayoeleweka ili kusambaza elimu hiyo kwa njia ya vitabu, vipeperushi, na vipeperushi vya elimu.
5. Maktaba za Vijijini: Kuanzisha au kuimarisha maktaba za vijijini ili kuwawezesha wananchi kupata vifaa vya kujisomea kuhusu Katiba na masuala mengine ya kijamii.
Kwa kufanya hivyo, jamii za vijijini zitapata uelewa bora wa haki zao za msingi na jinsi ya kuzitumia kwa manufaa yao na ya jamii zao. Elimu ya Katiba inaweza kusaidia kukuza ushiriki wa wananchi katika masuala ya kisiasa, kijamii, na kiuchumi, na hivyo kuimarisha maendeleo endelevu na utawala bora nchini. Ni muhimu pia kuwezesha jamii kushiriki katika mijadala ya kikatiba na kuwezesha maoni yao kusikilizwa katika mchakato wa kubuni sera na sheria.
[22:50, 25/10/2023] +255 714 : Nashukuru sana Mkuu.
[23:45, 25/10/2023] T: Ni kweli kwamba kufikisha elimu ya katiba kwa wananchi wote ni changamoto kubwa, haswa kwa nchi zenye idadi kubwa ya watu na maeneo ya vijijini. Kuna haja ya mikakati madhubuti ya kuhakikisha kuwa wananchi wanapata elimu ya kutosha kuhusu katiba na mchakato wa mabadiliko ya katiba. Hata hivyo, kwa kuzingatia hali halisi ya jamii, kuna mambo kadhaa ambayo yanaweza kufanywa ili kuhakikisha mchakato wa marekebisho ya katiba unakuwa wa uwazi na unaowashirikisha wananchi wote:
1. Elimu kwa Watu Wote:
Kuna haja ya kampeni za kitaifa za elimu ya katiba zinazolenga kufikia kila mwananchi. Hii inaweza kufanywa kupitia njia mbalimbali kama vile mikutano ya hadhara, vitabu, vipeperushi, redio, televisheni, na njia nyingine za mawasiliano zinazofikia maeneo yote ya nchi.
2. Kuwajibika kwa Wawakilishi:
Wawakilishi wa wananchi wanapaswa kuwajibika kwa wananchi wao. Wananchi wanapaswa kuhimizwa kuwahoji wawakilishi wao kuhusu masuala ya katiba na kushiriki kikamilifu katika mchakato wa mabadiliko ya katiba.
3. Mgawanyo wa Rasilimali:
Ni muhimu kwamba serikali inapeleka rasilimali za kutosha katika kutoa elimu ya katiba kwa wananchi wote, bila kujali maeneo yao au hali zao za kijamii na kiuchumi.
4. Uwazi na Ushiriki:
Mchakato wa marekebisho ya katiba unapaswa kuwa wazi na kuwashirikisha wananchi wote, ikiwa ni pamoja na kusikiliza maoni yao na kujumuisha mawazo yao katika rasimu ya katiba mpya.
Ni kweli kuwa kuna changamoto nyingi, lakini ni muhimu kuendelea kuhimiza uwajibikaji na ushiriki wa wananchi katika mchakato wa kisiasa. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kuimarisha demokrasia na kujenga nchi imara ambayo inazingatia haki za kila mwananchi.
[07:42, 26/10/2023] T: MATOKEO YA KUFUTIWA HATI YA ARDHI.
Kifungu cha 49( 2 – 5) cha Sheria ya Ardhi ndicho kinachozungumzia matokeo ya kufutiwa hati ya ardhi. Hapa chini matokeo yataelezwa.
( a ) Matokeo ya kwanza kabisa ni kuwa haki zote za kuwa kama mmiliki ikiwemo ile haki ya kutumia eneo zinakwisha palepale na mtu anakuwa anahesabika sio mmiliki tena. Hii ina maana hata ukikutwa ndani ya eneo hilo basi utahesabika kama mvamizi na ipo haki ya kukufungulia mashtaka ya madai ya uvamizi kama mvamizi au ya jinai pia kama mvamizi (criminal trespass). Hati miliki inapofutwa si tu mtu hatakiwa kulitumia lile eneo isipokuwa hata kuonekana eneo hilo huwa ni kosa. Haki zote za umiliki alizokuwa nazo mtu hurudi mikononi mwa Rais wa Jamhuri ya Muungano ambaye ndiye mdhamini mkuu wa ardhi yote ya Tanzania.
( b ) Ikiwa kuna kesi yoyote iko mahakamani kuhusu ardhi hiyo basi kama mtu aliyefutiwa umiliki ndiye aliyekuwa ameifungua kudai baadhi ya haki kesi hiyo itachukuliwa na serikali na haki hizo sasa zitadaiwa na serikali na kama zitalipwa malipo yataingia mikononi mwa serikali. Lakini ikiwa kesi hiyo aliyefutiwa umiliki ndiye aliyekuwa ameshitakiwa na anadaiwa madai fulani kuhusu hiyo ardhi basi serikali pia itaichukua kesi hiyo na kuwa kama mshitakiwa wa kwanza lakini itamuunganisha mtu aliyefutiwa umiliki kama mshitakiwa wa pili na iwapo hukumu itatoka ikitaka washitakiwa walipe malipo yoyote basi mtu aliyefutiwa umiliki ndiye atakayetakiwa kulipa na si serikali.
( c ) Kama kuna maendelezo yoyote ambayo yalikuwa yamefanywa na mtu aliyefutiwa umiliki katika ardhi aliyonyanganywa basi serikali itatakiwa kumlipa fidia sawa na gharama alizotumia. Isipokuwa malipo hayo yatatolewa tu iwapo maendelezo hayo yalikuwa ni maendelezo yaliyoainishwa kwenye hati miliki. Kama hayakuainishwa kwenye hati miliki hakuna fidia.
( d ) Ikiwa kuna kodi za ardhi au tozo zozote ambazo aliyefutiwa hati alikuwa hajalipa basi atatakiwa kuzilipa kwa kupewa notisi ya siku 14 na kisingizio kuwa amefutiwa umiliki hakiwezi kutumika kutolipa malimbikizo hayo.
( e ) Pia serikali haiwajibiki kwa namna yoyote kulipa Madeni yoyote ambayo yalichukuliwa na mtu aliyefutiwa umiliki kwa kutumia ardhi hiyo kama dhamana na pia haiwajibiki kwa wapangaji, wanafamilia au kundi lolote lenye maslahi ya kuishi au biashara katika ardhi iliyochukuliwa.
